10 stycznia 2006 w kawiarni Coffee Point odbyło się bardzo ciekawe spotkanie Klubu Informatyka poświęcone tematowi „obywatelskie dziennikarstwo czyli internet a prawo prasowe”. Styczniowe spotkanie zostało zorganizowane przez członków ISOC Polska.
Wstępem do dyskusji było streszczenie książki Dana Gillmor’a „We, the media” przeprowadzone przez dziennikarza Jarosława Lipszyca. Nasz kolega rozpoczął od opowiedzenia autentycznego wydarzenia, w którym uczestniczył Dan Gillmor. Otóż brał on udział w konferencji, podczas której wysoko postawiony przedstawiciel pewnego koncernu prezentował osiągnięcia swojej firmy i usiłował przekonać audytorium do swoich koncepcji.
Dan Gillmor miał laptopa podłączonego do internetu i na bieżąco „blogował” – przekazywał informacje o spotkaniu, ale także internauci, którzy z nim się łączyli przekazywali swoje uwagi. I tak dowiedział się w tym czasie, że akcje firmy, której dotyczy prezentacja bez przerwy spadają, a referent, który referuje, pobierał bardzo wysokie apanaże. Z jego informacji korzystali także inni uczestnicy tej konferencji. Na skutek tego reakcja sali, która na początku była przychylna referentowi, zmieniła się – zaczęły się nieprzyjazne komentarze i trudne pytania.
Ilustruje to potęgę internetu i możliwość szybkiego zdobywania informacji za jego pośrednictwem. Wskazuje też na „demokrację” w tym medium – każdy z nas może być autorem informacji, a środowisko internautów ocenia, czy dana wypowiedź jest wartościowa czy nie. Ta sytuacja rodzi nowe problemy prawne – wiele instytucji, czy nawet osób fizycznych zakłada własne strony internetowe, na których publikuje informacje – informacje często nie sprawdzone, otrzymywane od innych osób co do których mogą nie mieć pewności, czy są rzetelne. Jednak dotychczasowa praktyka internetu świadczy o tym, że nie ma wielu sporów prawnych w tym zakresie – czy to oznacza, że społeczność internetowa okazała się dojrzała?
Jednocześnie dyskutanci zwracali uwagę, że prawo prasowe jest niedostosowane do działania nowego medium, jakim jest internet. Kwestie prawa prasowego przybliżył nam Michał Zaremba, specjalista w tej dziedzinie. Problemem jest np. to, że wiele instytucji internetowych jest niezarejestrowanych – jest tak w przypadku Indymediów. Prawo prasowe wymaga, aby gazeta lub czasopismo miało swojego redaktora naczelnego, który odpowiada prawnie w razie wszelkich sporów. Indymedia mają kolegium redakcyjne, które w drodze consensusu ustala, jakie informacje mogą być publikowane, a jakie nie. Możliwe, że jest to lepsze, bo decyzja o publikacji nie jest podejmowana arbitralnie, ale rodzi problem odpowiedzialności za informację. Do tej pory nie było z tym większych problemów. Koledzy z Indymediów (Małgorzata Waleszko i Mariusz Doluk) opowiadali także o tym, jak redaguje się informacje „na żywo” z marszów protestacyjnych czy innych wydarzeń. Jest jedna osoba w redakcji, która na bieżąco zbiera informacje otrzymywane telefonicznie lub przez SMS od uczestników wydarzeń i umieszcza na witrynie internetowej – tak więc informacja jest świeża i szybko uzupełniana.
Po oficjalnej cześci spotkania były rozmowy kuluarowe. Jeden z problemów, jaki powstał, to ten, kto napisze relację ze spotkania. Osoby prowadzące spotkanie są bardzo zapracowane i będzie im trudno w krótkim czasie coś zamieścić. Dlatego zwracam się z prośbą do uczestników naszego wczorajszego spotkania o nadsyłanie swoich impresji ze spotkania –twórzmy sami obywatelskie dziennikarstwo !!!! Obiecujemy jednocześnie, że dopilnujemy, aby osoby prowadzące spotkanie zamieściły bardziej rzeczowe informacje na temat tego spotkania.
Jacek Staworzyński